Diz artriti, diz eklemindeki menisküs kıkırdağının iltihaplanmasıdır. Osteoartrit, kıkırdak dejenerasyonu ve aşırı doku büyümesi eksikliğinin menisküste gerilme ve kompresyon yaralanmalarına neden olduğu uzun zamandır bilinmektedir.
Bununla birlikte, şekil veya eklem yapısındaki farklılıklar gibi birçok başka faktör de menisküste lezyonların gelişmesini teşvik edebilir ve daha sonra ağrı veya şişmeye neden olabilir.
Osteoartrit (OA) olarak da bilinen diz artriti, günümüzde görülen en yaygın kas-iskelet sistemi bozukluğudur. Diz artritine hastanın yaşam tarzındaki ve günlük yaşam aktivitelerindeki değişiklik eşlik eder.
Diz Artritinin Dezavantajları Nelerdir?
Artritli dizleri olan kişiler genellikle uzun mesafeli koşulardan, fiziksel aktivitelerden ve spordan kaçınırlar. Eğilmekten ve diz çökmekten kaçınma eğilimindedirler. Diz artritinin en sık görülen semptomu, özellikle sabahları ağrıdır. Ağrıya ek olarak, artritik dizleri olan kişilerde şişlik, sertlik ve hareket açıklığında azalma da görülebilir.
Zamanla, kıkırdaklar parçalanabilir ve daha az elastik hale gelebilir. Bu bozulmaya osteoartrit (OA) veya dejeneratif artrit denir. OA, eklemin koruyucu kıkırdağı uzun yıllar boyunca yıprandığında oluşur ve bu da kemiklerin birbirine sürtünmesine izin verir.
Sürtünme eklemde ağrıya ve hareket kaybına neden olur (hastalığın ilerlemesi). Bu gerçekleştiğinde, kemik mahmuzları kemiklerin etrafında ve üzerinde büyüyerek daha fazla tahrişe ve hasara neden olabilir.
Diz Artritinin En Yaygın Olduğu Yerler
Diz artritinin en yaygın yerleri şunlardır;
- Sakroiliak Ligamentler (SI Eklemi) – pelvisi omurgaya bağlayın.
- Patella – Patella, dizinizin önündeki yumrulu bir kemiktir. Dizinizi bükmeye yardımcı olur.
- Menisküs – Uyluk kemiğine (femur) karşı iten çok önemli bir kıkırdak.
- Tibial Condyle – Kaval kemiğinizin dış kenarındaki kıkırdak ve diz ekleminizin bilyeli eklemi.
- Medial Menisküs – Medial menisküs, diz eklemini stabilize etmeye ve korumaya yardımcı olan kalın bir kıkırdak parçasıdır.
Diz eklemi üç kemikten oluşur;
- Kalça kemiği (femur)
- Diz kapağı (patella/dizkapağı)
- Diz eklemi
Diz kapağı veya patella, femur ve humerus (üst kol) kemiklerinizin birbirine sürtünmesini önleyen, yayılmış bir kıkırdak yumruğudur. Bu yaşla birlikte yıpranır ve dizde osteoartrit riskini artırır. İyi durumda tutmak için dizinizi çalıştırmanız ve aktif kalmanız gerekir. Diz kapağı kemiklerinize çok yakın olduğu için MRI’da görmek zor olabilir. Doktorlar buna “gizli” kıkırdak diyor.
Patella veya diz kapağı, femur ve humerus (üst kol) kemiklerinizin birbirine sürtünmesini önleyen, yayılmış bir kıkırdak yığınıdır. Bu yaşla birlikte yıpranır ve dizde osteoartrit riskini artırır. İyi durumda tutmak için dizinizi çalıştırmanız ve aktif kalmanız gerekir.
Diz kapağı kemiklerinize çok yakın olduğu için MR’da görmek zor olabilir. Doktorlar buna “gizli” kıkırdak diyor. Diz eklemi sinovyal bir eklemdir, yani serbestçe ve kolayca hareket eder. Alt vücut için önemli bir ağırlık taşıyan eklemdir. Diz kapağı (patella), düzleştirilmiş bir üçgen şeklinde üçgen şeklinde bir kemik parçasıdır.
Diz Yaralanması Çeşitleri Nelerdir?
Pek çok farklı diz yaralanması türü vardır ve her biri, her hastanın ihtiyacına göre kendi tedavi sürecini gerektirir. Ana kategoriler şunları içerir:
- Ön Çapraz Bağ (ACL) yaralanması – Tipik diz bağ yaralanması. Bu, femuru tibiaya bağlayan bağın yanı sıra femuru tibia ve fibulaya bağlayan diğer bağlardaki bir yırtıktır. En sık olarak spor sırasında veya sabit bir pozisyondan atlarken olduğu gibi bükülmüş bir dizine uygulanan ani kuvvet sırasında ortaya çıkar.
- Patellar Tendinit – Diz kapağında veya çevresinde ağrı.
- Medial Menisküs yırtığı – Diz ekleminizin aşırı kullanımından kaynaklanan ön çapraz bağ yaralanması
Bu tür yaralanmalar genellikle dizinizin ön kısmında ağrıya neden olur ve çok yaygındır. Egzersiz veya spor yaparken, hatta uzun bir yürüyüş sırasında bile ağrı çekiyorsanız, başlamadan önce iyice ısınmak ve sonrasında soğumak için zaman ayırmanız önemlidir. Sürekli aynı şeyi yapmak yerine sık sık ara vererek ve aktivitelerinizi çeşitlendirerek aktivitenizi gün içine yaymaya çalışın.
Diz Yaralanmasının Yaygın Nedenleri Nelerdir?
- Hızlı diz bükme ve düzleştirme ile tekrarlayan hareketler gerektiren sporlar (örn: basketbol).
- Tek ayak üzerinde zıplamayı ve inmeyi gerektiren sporlar (ör: atletizm, futbol).,
- Derin çömelmeyi içeren aktiviteler (ör: golf).
- Yüksek topuklu ayakkabı giymek.
Spor yaralanmalarının spor dışı yaralanmalara göre bir takım önemli avantajları vardır.
Diz sorunu akut olmasına rağmen, uygun şekilde tedavi edilirse çözülebilir. En yaygın diz problemlerinden bazıları ve olası nedenleri şunlardır:
- Patellar Tendinit – Bu, tendonunuzda ani bir yaralanma olduğu yaygın bir durumdur. Patellar tendinit dizinizin önünde ağrıya neden olabilir.
- Bursit – Bu durum, tendonları çevreleyen bursal keselerin iltihabı olduğunda ortaya çıkar. Bursa keseleri, diz, dirsek vb. herhangi bir eklemde hareket ve esnekliği korumak için cildiniz ile kemikler ve kaslar arasındaki sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olur.
Diz Artrit Belirtileri Nelerdir?
Diz osteoartriti (OA), dizini etkileyen ilerleyici ve ağrılı bir eklem hastalığıdır. İki ana artrit türü, dizdeki aşınma ve yıpranmanın neden olduğu dejeneratif ve bir otoimmün yanıt veya enfeksiyonun neden olabileceği romatoiddir. Birkaç yıl boyunca eklem ağrısı çektikten sonra dejeneratif artroplasti önerilebilir. Araştırmalar, hastaların %80’inin diz replasmanı adı verilen bir işlemden geçtikten sonraki beş yıl içinde artık herhangi bir artrit semptomu yaşamadığını gösteriyor.
Ancak bu, tüm diz yaralanmaları için geçerli değildir ve öncelikle bir doktora danışmadan mutlaka varsayılmamalıdır.
Artrit için diz ameliyatı – osteoartritin bir sonucu olarak şiddetli diz ağrısı olan hastalar için yaygın bir prosedürdür. Diz protezi ameliyatı, hastanın hasarlı diz eklemini, şekil ve hareket açısından doğal olana benzeyen yapay bir eklemle değiştirmeyi içerir. Yapay diz, femur (uyluk) bölümü, tibia (shin) bölümü, iki metal yan çubuk ve polietilen plastik astarlar dahil olmak üzere birçok metal ve plastik parçadan oluşur.
Diz artroskopisi – cerrahi olmayan tedavi yöntemleri başarısız olduğunda diz artritini değerlendirmek ve tedavi etmek için kullanılan bir prosedürdür. Diz artroskopisi minimal invazivdir ve ağrının giderilmesi ve diz artritinin tedavisi için çok etkilidir. Diz ekleminin içine bakmak için bir alet kullanan cerrahi bir işlemdir. Bu işlem sırasında cerrah, herhangi bir hasarı teşhis etmek için kemiklerinize, kaslarınıza, tendonlarınıza ve bağlarınıza erişebilir.
Bursit – Bu durum, tendonları çevreleyen bursal keselerin iltihabı olduğunda ortaya çıkar. Bursa keseleri, diz, dirsek vb. herhangi bir eklemde hareket ve esnekliği korumak için cildiniz ile kemikler ve kaslar arasındaki sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olur.
Diz protezi ameliyatı bir veya iki dizde aynı anda yapılabilir. Diz protezi ameliyatı genellikle 1-3 saat sürer ve genel anestezi altında yapılır. Diz protezi ameliyatı, alt bacağınıza kan akışını engelleyen ve böylece ameliyattan sonra bazı diz spazmlarından kaynaklanan ağrı riskini azaltan bir turnike içerebilir. Cerrahınız ayrıca cildinizi kapatmadan önce turnikeyi çıkarmadan önce birkaç dakika yerinde tutacaktır.
