Bu yazımızda kornea hastalıkları ve kornea nakli konusuna değineceğiz. Bir kaç sene öncesine kadar mümkün olmayana kornea naklinin detaylarına değineceğiz öncelikle kornea hastalıkları ile başlayalım. Kornea hastalıkları çok çeşitlidir, bunlar keratit, keratokonus, kuru göz, kornea erezyonu, kornea abrazyonu gibi hastalıklardır.
Kornea ile ilgili en çok rastlanılan hastalıklar kornea erezyonu ve abrayonu hastalıklarıdır. Şimdi bu verdiğimiz hastalıkları detaylı bir biçimde inceleyelim.
İçindekiler
Kornea Hastalıkları ve Belirtileri
Kornea hastalıkları tedavisi mümkün olan ve son bir kaç yıl içerisinde teknolojinin gelişmesi ile kornea nakline kadar giden operasyonlar sayesinde bir çok hastanın derdine derman olan hastalıklardır. Bu hastalıkları yakından inceleyelim.
Keratit Hastalığı
Korneanın iltihaplanması halinde keratit ismi verilir. Birden çok çeşidi ve sebebi olmaktadır. Hastalığın erken tanısı tedavisi için oldukça önemli bir yer tutar.
Koretokonus Hastalığı
Keratokonus gözün en önünde bulunan yerleşimli saydam tabakasının yani korneanın, incelme ve sivrileşmesiyle oluşan bir göz hastlığıdır.
Hastalar sıklıkla ergenlik evrelerinde başlayan hastalıktan 20’li yaşlarında fark ederler. 20 ile 40 yaş sıralarında ilerleme kayıt eden hastalıklar, 40 yasının ardından duraklama döneme girer.
Günümüzde keratokonus hastalığı batı toplumlarında her 2000 kişiden birinde meydana gelmektedir. Keratokonus’un görülme oranı her geçen yıl daha yükseliş göstermektedir. İlerleyen miyop ve astigmat, kornea incelmesi ve sivrileşmesi ile kendini göstermeye başlayan keratokonus hastalığına, özel tetkiklerle erken dönemde tanısı mümkündür.
Kuru Göz Hastalığı
Gözyaşı eksikliğinin sebep olduğu oluşan göz kuruluğundan kaynaklanır. Belirtileri gözde batma, kızarıklık ve sürekli yabancı cisim hissedilmesidir
Kornea Abrazyonu ve Erezyonu
Kornea hastalıkları kategorisinde en çok rastlanılan iki hastalık kornea abrazyonu ve kornea erezyonu olmaktadır. Kornea abrazyonu çizik, sıyrılma ve kornea da kesik gibi durumlarda ortaya çıkan ve tedavisi çoğunlukla mümkün olan bir hastalıktır. Kornea erezyonu da daha önce kornea abrazyonu yaşayan hastalarda sıklıkla görülmektedir. Şimdi detaylı olarak bu hastalıkları inceleyelim.
Kornea Abrazyonu Hastalığı ve Tedavisi
Kornea abrazyonu epiteldeki bir yaralanmadır yani çizik, sıyrılma veya kesik gibi durumlar. Abrazyonlar sıklıkla tırnakla, kağıtla, makyaj fırçalarıyla çizme; ağaç yada ince ağaç dalları ile sıyrılma ve gözün ovuşturulmasından dolayı oluşur. Göz kuruluğu gibi bazı göz hastalıkları abrazyon oluşma riskini yükseltir.
Kornea Abrazyonunun Belirtileri
Kornea abrazyonu semptomları aşağıdaki belirttiğim sebeplerden ötürü olmaktadır.
• Göze bir cisim kaçması hissi;
• Gözde ağrı ve acı
• Gözde kızarık
• Işığa karşı hassasiyet
• Gözde yaşarma
• Bulanık görme
Kornea Abrazyonu Teşhisi
Korneadaki bir abrazyonu tanımlamak amacıyla yaranın vurgulanması için göz hekiminiz fluorescein (florasin) isimli özel bir boya kullanılır. Bu özel boya sayesinde kornea abrazyonu hastalığı teşhisinde bulunmak mümkündür.
Kornea Abrazyonu Tedavisi
Kornea abrazyonu tedavisi olan bir hastalıktır. Bir kaç farklı tedavisi mevcuttur. Gerektiği takdirde bu tedavilerden bir kaç tanesi beraber uygulanabilir.
• Göz kırpmayla yaranın zarar görmesinin önüne geçmek için yaralanan gözün sargılanarak kapatılması
• Göz kapağı ile abrazyon arasında rahatlatıcı bir tabaka oluşturmak için, göze kayganlaştırıcı göz damlası veya merhem yapılmalı.
• Enfeksiyonu engellemek için antibiyotik alınmalı
• Ağrıyı hafifletmek amaçlı göz bebeğinin büyütülmesi
• İyileştirmeye yardım sağlayacak özel bir kontakt lens kullanılmalıdır
Kornea Erezyonu Hastalığı
Kornea erozyonu, korneanın yüzey tabakasının (epitel) alttaki dokuya zayıf bağlantısından sebeplidir. Bu durum sıklıkla daha önce abrazyon meydana gelen bir bölgede meydana gelir ve sıklıkla sabah uyanmanın ardından kendi kendine meydana çıkar.
Kornea Erozyonunun Belirtileri
Semptomlar kornea abrazyonu hastalığı semptomlarına benzerdir. Bu belirtileri görürseniz göz doktoruna gitmenizde fayda vardır. Bu semptomları sıralamak gerekirse;
• Göze bir şey kaçması hissi
• Gözde ağrı ve acı
• Göz kızarıklığı
• Işığa karşı hassasiyet
• Göz yaşarması
• Bulanık görme
Bu semptomlar, genelde uykudan uyanmanın ardından oluşur ve tekrar eder.
Kornea Erozyonunun Tedavisi
Tedavi, kornea abrazyonuyla aynıdır fakat yukarıda yazdığım tedavilere ek olarak tuz çözeltili göz damlası yada merhem de tatbik edilir. Kornea erozyonu tekrarlarsa, şu öğeleri oluşturan ek tedavi yapılmaktadır.
- Ağrının hafifletilmesi ve iyileşme sürecinin hızlandırılması amaçlı özel kontakt lens kullanımı
- Zarar gören epitelin dikkatli bir şekilde çıkarılması
- Lazer uygulanarak küçük bir kornea hücresi katmanının çıkarılması
- Üst kornea hücresi tabakasıyla alttaki kornea tabakası arasında daha kuvvetli bir bağ oluşumunu desteklemek için, kornea yüzeyinde küçük delikler oluşmasını içeren ön stromal ponksiyon prosedürünün yapılması.
Kornea Abrazyonu ve Erozyonunun Önlenmesi için Yapılması Gerekenler
Kornea abrazyonunun ve erezyonunu önlemek mümkündür. Bu hastalıkları önlemek için yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir.
Üst derece koruma için aşağıdaki uyarıları dikkatle uygulayınız.
- Ev işleri yaparken örneğin çim biçerken,bahçe işleri ile uğraşırken,gözünüzü
- Korumak için koruyucu kullanın
- Çocuklarınız turnaklarını düzenlı kesinKontakt lenslerinizin kullanımı,bakımı konusunda titiz olun ve hekiminizin uyarılarını dikkate alın.
Göz hekimi olmayan bir kişi lokal ışık ile kornea saydamlığını, yüzeyinin parlaklığını, kornea yaralanmalarını, pamuk bir çubuk yardımı ile kornea duyarlığını araştırıp değerlendirme yapabilir.
Göz hekimleri kornea morfolojisi ve fonksiyonunu değerlendirmek amaçlı bazı cihazlardan yardım alırlar. Bu cihazlar üstte belirttiğimiz hastalıkların tanısında kullanılmaktadır.
Biyomikroskopi: Kornea ve ön segmente ait diğer yapıların binoküler olarak araştırılmasına yarar. Farklı kalınlıktaki ışık demetleri farklı yönlerden gönderilerek biyomikroskobun büyütmesi altında kornea araştırılabilir. Rutinde genellikle kullanılan muayene tercihidir
Keratometri: Korneanın kırma gücünün ölçüm değerlendirmesidir. Kontakt lens ve göz içi lens implantasyonu yapılmasından önce kullanılır.
Topografi: Korneanın ön yüzünün topografik analizinde kullanılır.
Pakimetri: Kornea kalınlığı ölçümüdür.
Speküler mikroskopi: Endotel hücre miktarı ve yapısını gösterir.
Esteziometri: Kornea hassaslığının değerlendirilmesinde uygulanır.
Korneanın boyanarak muayenesi: Kornea yüzeyindeki defektler “floresseine ve rose bengal” solüsyonu yardımıyla görülebilir.
Kornea Nakli
Kornea, gözün ön bölgesinde bulunan, ışığı odaklama ve gözü dış faktörlerden koruma işlevine sahip, görme görevinde büyük rolü oynayan bir tabakadır.
Gözün eğimli saydam tabakasıdır ve gözün en mühim kırıcı merceği olarak işlev yapar. Korneanın saydamlığı birden fazla hastalık nedeni ile bozulabilir.
Bu hastalıklar doğuştan, genetik kökenli veya mikrobik hastalıklar olabilir. Keratokonus gibi bazı hastalıklar ise korneanın biçimini değiştirilerek kornea naklini gerektirebilir.
Kornea nakli, korneada hastalık hangi bölgede yer alıyorsa o bölgeye yapılır. Kornea nakli konusunda günümüzde çok ilerleme kaydedilmiştir ve Dalk, DSAK ve DMEK adı verilen kornea nakli ameliyatları yapılmaktadır.
Amerika da kornea nakli ameliyatlarının %50’den fazlası bu yöntemlerle yapılmaktadır ve ülkemizde de bu yöntemlere sıklıkla başvurulmaktadır.
Klasik nakil olan tam kornea nakli genelde zorunlu durumlarda kullanılmaktadır. Ayrıca eski usul kornea nakli ameliyatlarında bıçak kullanılırken artık lazer kullanılmaktadır.
