Divertiküloz, bağırsağın alt kısmında, genellikle kolonda küçük, şişkin keselerin (divertikül) oluştuğu bir durumdur. Bağırsak hareketleri sırasında kabızlık ve ıkınma durumu daha da kötüleştirebilir. Lif açısından zengin bir diyet, dışkıyı yumuşak tutmaya ve iltihaplanmayı önlemeye yardımcı olabilir. Bu yazımızda, Divertikülit diyeti ve divertikülit hastalığı hakkında bilinmesi gerekenlere yer verdik.
İçindekiler
Divertikülit Diyeti
Lifli gıdalar, divertikülozlu hastalar için diyetin önemli bir parçasıdır. Yüksek lifli bir diyet dışkıyı yumuşatır ve hacim vererek hızlı ve kolay bir şekilde geçmesini sağlar. Divertikülün toplumda görülme oranı orta ve ileri yaştaki bireylerde daha sık görülmektedir. İleriki yaşlarda divertikül görülme oranı da artar.
- 30 – 40 yaş grubundaki bireylerde %10’unda divertiküler hastalık varken, bu oran;
- 50 – 60 yaş arasındaki grupta %20-35’lere çıkar.
- 70 yaş grubunda ise bu oran % 40 ve üzerindedir.
Divertikülit Hastası Ne Yemeli Ne Yememeli?
Divertikülozunuz olduğunda yüksek lifli bir diyet yiyin. Lif dışkıyı yumuşatır ve kabızlığı önler sindirim sisteminin rahatlamasına yardımcı olur. Ayrıca kolondaki baskıyı azaltmaya yardımcı olabilir ve divertikülit ağrılarını önlemeye yardımcı olabilir.
Şu anda lif açısından yüksek bir diyetiniz yoksa, kendinizi daha iyi hissetmeye başladığınızda yavaş yavaş lif eklemelisiniz. Bu şişkinlik ve karın rahatsızlığını önlemeye yardımcı olur. Hedef, günde 25 ila 30 gram lif tüketmektir. Günde en az 8 bardak sıvı için. Sıvı, dışkınızı yumuşatmaya yardımcı olacaktır. Egzersiz ayrıca bağırsak hareketini teşvik eder ve kabızlığı önlemeye yardımcı olur.
Diyetinize yardımcı olacak yiyecekler şunlardır:
- Süt, peynir ve yoğurt
- Yumurta, balık ve beyaz et
- Beyaz pirinç, makarna ve erişte
- Posasız meyve ve sebze suları (kolonunuzu tahriş etmemesi için)
- Patates, havuç ve taze fasulye gibi pişmiş kabuksuz sebzeler
- Pişmiş kabuksuz kabak ve balkabağı, ıspanak, kuşkonmaz
- Kabuksuz pişmiş meyveler
Diyetinize yardımcı olabilecek sıvı gıdalar divertikülit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Sıvı diyette tüketebileceğiniz besinler:
- Su
- Krema ve tatlandırıcı içermeyen çay veya kahve
- Elma, üzüm gibi posasız meyve suları
Divertikülit ile kaçınılması gereken yiyecekler:
- Fındık, tohumlar, sert kabuklu yemişler
- Çiğnenmesi ve parçalanması zor yiyecekler kolonunuza sıkışıp kalabilir. Bu da sindirimi zorlaştırabilir.
- Kırmızı et (yapılan araştırmalar kırımızı etin divertiküliti olumsuz etkilediğini öne sürmüştür. Kırmızı ete alternatif olarak balık ve beyaz et tüketebilirsiniz.)
- Patlamış mısır ve mısır (düzgün çiğnenmediğinde divertikülitiniz açısından sorun yaratabilir.)
Divertikülit Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Divertiküler veya divertikülit, sindirim sisteminin iç kısmında oluşan küçük, şişkin, çıkıntılı keselerdir. Bu keselerin iltihaplanması ve enfekte olmasıyla divertikülit ortaya çıkar. Divertiküloz yaygın olarak kalın bağırsağın alt kısmı olan kolonu etkileyen bir hastalıktır.
Divertiküllü çoğu insanda herhangi bir belirti görülmez, bu gibi hafif vakalarda antibiyotik veya düşük lifli beslenme düzeni ile tedavi edilebilir. Daha ağır vakalarda hastanede tedavi veya ameliyat edilmesi gerekmektedir.
Divertikülit tanısı konulabilmesi için öncelikle karın hassasiyeti kontrol edilmesi gerekmektedir. Enfeksiyon belirtileri için kan ve idrar tahlili istenebilir. Karın ağrısının karaciğerle ilgili olduğu durumlarda karaciğer enzim testi yapılır. Divertikülit tanısını doğrulamak için bir BT taraması yapılır. BT, tedaviye yön verir.
- Genel tedavi: Sıvılar, antibiyotikler, ağrı kesiciler kullanılır.
- Cerrahi tedavi: Bağırsak rezeksiyonu: Bu, bağırsağın divertikülitten etkilenen kısmının çıkarılıp temizlenmesi ve sağlıklı kısımların birbirine dikilmesidir.
- Kolostomi: Bağırsağın sağlıklı kısımlarını birbirine dikmenin mümkün olmadığı durumlarda cerrah tarafından kolostomi yapılır. Burada karın içinde bir stoma (açıklık) yapılır. İnce bağırsağın sağlıklı kısmı bu stomaya bağlanır. Stoma, dış tarafı sabitlenmiş bir torbaya açılır. Tüm atık kolostomi torbasına geçirilir. Bu sırada kolonun hastalıklı kısmı kapatılır ve iyileşmesine izin verilir.
Divertikülit Nasıl Önlenir?
- Düzenli egzersiz yapılmalıdır. Her gün düzenli yapılan egzersiz bağırsakların normal fonksiyonunu destekler ve kolonunuzdaki basıncı azaltır. Her gün en az 30 dakika egzersiz yapmaya çalışın.
- Daha fazla lif yiyin. Yüksek lifli bir diyet divertikülit riskini azaltır. Taze meyve ve sebzeler ve kepekli tahıllar gibi lif açısından zengin besinler, atık maddeleri yumuşatır ve kolonunuzdan daha hızlı geçmesine yardımcı olur.
- Bol miktarda sıvı tüketin. Lif, suyu emerek ve kolonunuzdaki yumuşak, hacimli atıkları artırarak çalışır. Ancak emilenleri değiştirmek için yeterince sıvı içmezseniz, lif kabızlığa neden olabilir.
- Sigara içmekten kaçının. Sigara içmek divertikülit riskini arttırır.
Divertikül Kendiliğinden Geçer Mi?
Her 100 kişiden yaklaşık 95’inde komplike olmayan divertikülit bir hafta içinde kendiliğinden geçer. 100 kişiden yaklaşık 5’inde semptomlar devam ediyor ve tedaviye ihtiyaç duyuluyor ise ilaç tedavisi uygulanır. Daha ağır vakalarda ameliyat gereklidir.
Divertikülit Neden Olur?
Divertikülit riskinizi arttıran faktörler:
- Yaşlanma: Yaş, divertikül oluşumunda önemli bir rol oynar ve vakaların yarısından fazlası 60.4 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Divertiküloz 40 yaşın altındaki kişilerde yaygın olmamakla birlikte, yaşlandıkça risk giderek artabilir.
- Obezite: Obezite de önemli bir risk faktörüdür. Aşırı kilolu olmak, divertikülit geliştirme olasılığınızı artırır. Uzmanların yaptığı araştırmaya göre 47.000’den fazla erkeğin sağlık kayıtlarını izlendiği, vücut kitle indeksi 30’un üzerinde olarak tanımlanan kişilerde obezitenin riski neredeyse iki katına çıkardığı sonucuna vardı. Vücut kitle endeksi 21.5’in altında olan erkeklere kıyasla divertikülit ve divertiküler kanama riskini üç katına çıkardığı öne sürülmüştür.
- Sigara içmek: Sigara içen kişilerin, sigara içmeyenlere oranla divertikülit geçirme olasılığı daha yüksektir. Sigara içme alışkanlığı kişinin bir dizi sağlık sorununa yakalanma riskini arttırırken aynı zamanda iltihaplanmaya katkıda bulunduğu bilinmektedir ve zaten tehlikede olan dokuları zayıflatan iltihaplanmayı teşvik ederek, apse, fistül ve bağırsak delinmesi riskini artırarak divertikülite sebep olmaktadır.
- Steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ayrıca divertikülit ve divertiküler kanama ile yakından bağlantılıdır.
Divertikülit Belirtileri
Divertiküler hastalığın belirtileri şunları içerir:
- Karın ağrısı
- Yüksek ateş
- Mide bulantısı
- Bağırsak alışkanlıklarınızda belirgin değişiklikler (kabızlık, ishal veya her ikisi
birden) - Dışkıdan kan gelmesi, rektal kanama
- Bağırsak duvarında nasırlaşma ve darlıklar
- Bağırsak ve çevre organlarda iltihap oluşumu
- Karın zarlarında iltihap oluşumu
